Leren over wijn

Er gaat letterlijk een wereld voor je open als je je serieus bezig gaat houden met wijn. Hoe meer je ervan weet, hoe interessanter en leuker het wordt. Het is dus tijd voor een cursus. Maar welke?
Tekst: Petri Houweling | Beeld: Shutterstock

Feitelijk is wijn alleen maar een drank, maar eigenlijk is het zoveel meer. Wijn is onderdeel van de geschiedenis die teruggaat tot voor het begin van de jaartelling. Daarnaast is wijn ook cultuur, gastronomie en geologie. Er zijn boeken vol over wijn geschreven, maar om deze echt te begrijpen is enige kennis een aanrader. Je moet dus naar de schoolbanken. Die zijn er op het vlak van wijn in vele maten en soorten. Maar welke moet je hebben?

SDEN (of WSET)

Als je googelt op ‘wijncursus’ is de keuze enorm. Er zijn tal van aanbieders. Het enige wat een opleider nodig heeft is plek voor die lange tafel, een beetje aardige wijnglazen, spittoons en een docent met een SDEN-4-vinologendiploma of een WSET-4-certificaat.

Het Nederlandse SDEN staat voor Stichting Dranken Examens en Normering. Onder deze noemer worden op vijf niveaus wijncursussen aangeboden; van de instapcursus SDEN-niveau 1 tot Magister Vini (SDEN 5). Ook is er scholing over gedistilleerde dranken en bier. De lessen voor SDEN 1-3 kun je op zeer veel plekken in Nederland volgen. Bijna iedere zichzelf respecterende wijnwinkel biedt hiertoe de gelegenheid, maar er zijn ook gespecialiseerde, landelijk opererende opleiders zoals het Wijninstituut en de Associatie van Wijndocenten (AWD). Om de consument te helpen bij het vinden van een kwalitatieve wijncursus met gecertificeerde docenten is er een keurmerk in de maak. Het SDEN-diploma wordt erkend door de Nederlandse wijnhandel en de horecabrancheorganisaties.

SDEN 1 is een basiscursus van twee avonden, geschikt voor iedereen, ook als je nog niets van wijn weet.

SDEN 2 gaat een stap verder: in vijf avonden proef je vijftig wijnen en leer je de globale verschillen tussen wijngebieden kennen. Deze cursus is geschikt voor de beginnende wijnprofessional.

Bij SDEN 3 proef je nog meer wijn en duik je dieper in de theorie. Na afronding van deze cursus heb je kennis over de belangrijkste wijngebieden, wijnwetgeving, productietechnieken en wijnbouw. Ook ben je in staat al proevend de kwaliteit van een wijn te beoordelen. Een must dus voor als je in de wijnbranche bezig bent.

WSET (of SDEN)

De afkorting WSET staat voor de Wine & Spirit EducationTrust. Hun lessen worden verzorgd door APP’s (Approved Programme Providers) Deze ‘uitvoerders’ vind je over de hele wereld en moeten zich aan strenge eisen houden. Er zijn vier niveaus (WSET Level 1-4) die net even anders ingedeeld zijn dan de SDEN-opleidingen. Ook hebben ze andere leer- en proefsystemen. Aangezien het een Britse opleider is, zijn de lessen vaak in het Engels. De Amsterdam Wine Academy (AWA) en de Wijnstudio geven ook Nederlandstalige lessen. Bij de AWA kun je ook terecht voor wijn-spijslessen van een echte wijn BN’er zoals Harold Hamersma. Let wel, dit is een aanvulling op het level WSET 1, 2 of 3.

Bij de Wijnstudio kun je nog een stap verder en de opleiding doen voor Weinakademiker. Ze zijn namelijk partner van de Weinakademie Österreich. Dit is het grootste wijnopleidingsinstituut in Europa, gevestigd in Oostenrijk. Met de juiste motivatie en voorkennis maak je zelfs kans op een studiebeurs. Ben je alleen geïnteresseerd in leren over wijn uit Frankrijk, Spanje of Italië? Het Wine Scholar Guild geeft online en live lessen over deze belangrijke wijnlanden. Kijk op hun site voor de opties.

Ga leren voor sommelier, wijndocent of importeur

Voor de toekomstige professionals

Als je het papiertje van SDEN 3 in je zak hebt en inmiddels bent gegrepen door het wijnvirus, dan kun je verder naar SDEN 4. Dit niveau heb je nodig om als wijnprofessional aan de slag te kunnen gaan, bijvoorbeeld als sommelier, wijndocent of importeur. Hiervoor kun je terecht bij drie aanbieders.

Bij de eerste, de Wijnacademie, studeer je op stand. De lessen worden namelijk gegeven in een chic landhuis te Zeist. Deze opleiding is een behoorlijke investering in geld en tijd. Maar als je hier in één keer voor alle vier modules slaagt, ben je er in een jaar mee klaar. Je gaat dan om de 2 weken een hele maandag met medeleerlingen naar een fysieke ‘school’. Daar staan vroeg in de ochtend de wijnen al klaar om blind geproefd te worden. De middag wordt gevuld met lessen over een specifiek wijngebied of -onderwerp. En deze worden gegeven door gerenommeerde professionals in de wijnbusiness.

Tot zover de lesdagen, het is wel de bedoeling dat je daarnaast ook veel naar proeverijen gaat en genoeg tijd inruimt voor een behoorlijke zelfstudie.

De kosten liggen rond de € 4.200 voor de lessen. Daar komen de kosten voor de vier examens van € 125 per keer nog bij. Maar dan heb je wel wat, want iedereen kent en waardeert deze opleiding in Nederland. Bovendien maak je er wijnvrienden voor het leven. Als je daarna nog door wilt, kun je ook nog de opleidingen voor Liquorist en Magister Vini volgen.

Tijdens zo’n opleiding maak je (wijn)vrienden voor het leven

Voor degenen met serieuze professionele wijnambities en weinig tijd is er optie twee. De WTOL-Academy belooft dat je in 6 maanden de top van het sommeliersvakmanschap kunt bereiken na het volgen van de opleiding vinoloog/sommelier. Dat is niveau 4, maar je kunt er ook terecht voor de eerste drie niveaus. Die gaan van beginner tot aankomend sommelier/geïnteresseerde consument en zijn ook online te volgen. De WTOL-Academy is de enige SVH-gecertificeerde opleiding (Stichting Vakbekwaamheid Horeca) in Nederland. Het woordje ‘horeca’ geeft het verschil met SDEN aan: de SVH-examens zijn inhoudelijk meer gericht op praktische toepasbaarheid. Ze zijn daarom vooral geschikt voor medewerkers in deze branche.

In de vorige WINELIFE berichtten we al over de derde optie, de nieuwkomer Wineflight. Zij bieden opleidingen en workshops die net even anders ingericht zijn dan de meer traditionele wijnopleidingen. In november 2024 start hun vinologenopleiding.

Netwerken en nascholing

Als je eenmaal bezig bent om een heuse vinoloog te worden, zijn er tal van mogelijkheden om je kennis op niveau te houden. Bijvoorbeeld bij de VVN (Verenigde Vinologen Nederland). Deze vereniging is bestemd voor wijnliefhebbers en professionals met een hoog kennisniveau. Om deze kennis op een speelse manier up-to-date te houden, organiseren de leden zelf verschillende soorten proeverijen. Ze hebben bijvoorbeeld wijnglasproeverijen, je kunt een cursus social media over wijn volgen of je inschrijven voor wijntrips over de hele wereld. Een voorwaarde is dus dat je minstens een vinoloog in opleiding bent. Het grote voordeel van deze club is dat de leden samen een enorm netwerk hebben. Hierdoor komen ze op plekken die voor velen niet toegankelijk zijn.

Echt leren (blind)proeven

Een belangrijk onderdeel van alle wijncursussen is het technisch blindproeven van wijn. Die wordt geschonken uit een fles waarvan je het label niet kunt zien. Je andere zintuigen moeten het dus gaan doen. Je bepaalt aan de hand van de geur, kleur en structuur van de wijn waar die vandaan komt. Een beetje geoefende sommelier kan dat, zo ook Lukas Wiegman. Hij werd dit voorjaar uitgeroepen tot de beste sommelier van Nederland. Hij won namelijk de Trophée Henriot tijdens het Nederlands Kampioenschap voor Sommeliers. Deze prestigieuze wedstrijd wordt uitgeschreven door het Nederlands Gilde van Sommeliers. Hun doel is het naar een hoger plan tillen van het niveau van de Nederlandse horeca en gastronomie. Het is geen exclusieve club, iedereen die als sommelier in Nederland werkzaam is kan zich erbij aansluiten.

NK Blindproeven of het Lafite Laureaat

Ben je geen sommelier, en hou je wel van een wijnwedstrijdje? Doe dan mee met het Nederlands Kampioenschap Blindproeven. Daar test je samen met andere, gedreven particuliere en professionele wijnliefhebbers je wijnkennis. De winnaars krijgen, naast eeuwige roem en glorie, de kans om deel te nemen aan een heus Wereldkampioenschap. In het blindproeven welteverstaan. Dit wordt georganiseerd door het Franse wijntijdschrift La Revue du vin de France. Elk deelnemend team bestaat uit vier personen die niet per se de titel vinoloog hoeven te hebben. Dit jaar waren het twee Brabantse teams van niet-professionals die de terechte winnaars werden van het goud en het zilver. Volgend jaar op 31 mei is er weer een editie waar je aan mee kunt doen. Gelukkig is er dan weer even tijd om veel te oefenen, want dat is essentieel.

Voor de einzelgängers onder ons is er ook nog het Lafite Laureaat. Deze klassieker onder de blindproefwedstrijden, oorspronkelijk alleen toegankelijk voor leden van de VVN, gooit na 25 jaar de deuren open voor proeftalentjes die geen lid zijn van de club. Als deelnemer doorloop je eerst de regionale voorrondes, waarna de beste proevers doorstromen naar de halve finales. Uiteindelijk strijden er tien deelnemers tegen elkaar in de grote finale. De naam van deze strijd komt van Château Lafite Rothschild, die de boel sponsort sinds 2018. De winnaar mag op bezoek bij dit prestigieuze château in Bordeaux.

Het diepe in met wijn-spijs

In dit artikel mag de gouden tip voor een wijn-spijscursus niet ontbreken. Want ook op dit vlak zijn er vele opleiders. Met stip op nummer 1 staat de Academie voor Gastronomie van Peter Klosse. Deze voormalig lector van de Hotel Management School Maastricht is een expert op het vlak van gastronomie en heeft niet voor niets de eretitel ‘smaakprofessor’. De academie biedt een aantal opleidingen en een daarvan is de specialisatiecursus Wijn & Spijs. Deze geeft inzicht in smaak en het combineren van wijnen en gerechten. Want om te weten waarom welke combinaties succesvol zijn, heb je meer nodig dan wijnkennis en traditionele uitgangspunten op het culinaire vlak. Hier vergroot je je inzicht in smaak verrijken. Daarna is het combineren van wijn met bijpassende gerechten een makkie. De echte diehards kunnen doorstromen naar het hoogste niveau: level 3 voor Professioneel Gastronoom-Sommelier, zelfs aanbevolen door gastronomiegids GaultMillau. Het is wel een aanrader om je met een gevorderde wijnkennis in dit avontuur te storten.

Uitspugen is een must!

Zelfstudie: uitspugen moet!

Heb je nou helemaal geen zin om weer in de schoolbanken plaats te nemen, ga dan aan de zelfstudie. Er is genoeg lesmateriaal voorhanden. Een absolute aanrader is de 8e Engelse editie van The World Atlas of Wine van Jancis Robinson en Hugh Johnson. Andere uitstekende opties zijn Proeven als een Pro van onze eigen Master of Wine Cees van Casteren, of de Wine Folly Masterclass van Madeline Puckette. De keuze is enorm als je een beetje rondshopt. Wat je ook doet, ga bewust proeven, en dan het liefste blind. Organiseer zelf regelmatig een proefavond met een vriendenclub. En ga alle proeverijen af die je in de online WINELIFE-agenda tegenkomt. Een regelmatig bezoek aan de wijnbar is ook een leuke manier om te oefenen. Let wel, het is belangrijk dat je het studiemateriaal niet inslikt, anders heeft al dat oefenen geen zin.

Kijk voor meer info over wijnopleidingen in Nederland ook op wijninfo.nl/wijnopleidingen-op-een-rij/

Wil jij geen enkele editie missen? Abonneer je dan nu op WINELIFE Magazine!

Wil je op de hoogte blijven van de leukste artikelen? Volg WINELIFE magazine op Instagram, Facebook en meld je aan voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief.